Hasan Dede ocağı

Hasan Dede ocağı
Hasan Dede, Seyyid Hasan faki oğlu Seyyid Yakup,un oğludur. Hasan Dede, imam Naki’nin oğlu Seyyid Musa Arac’ın soyundan gelmektedir. Yani Baba İlyas, Hacı Bektaş, Sucaattin Veli, Abdal Musa ve Sarı Saltuk’la aynı koldan gelmektedir.

Eskişehir, Ankara, Çankırı, Çorum, Kırıkkale, kırşehir, Kayseri ve Nefşehir gibi Orta Anadolu illerinde yaşayan Aleviler, çoğunlukla Beg Dilli Türkmen oymaklarından oluşmaktalar. Beg Diller, Hazer ötesi Türkmenlerdendirler. 1221 yılındaki Moğol istilasından sonra Anadolu’ya geldiler.

Beğ Dilli Alevi oymakları, Haydar Sultan, Turabiler, Cebe Aliler, Muradiler, Mehmet Abdallar, kalenderler gibi bir dizi ocaklar aracılığı ile Hasan Dede Ocağı’na: Hasan Dede Ocağı da Otman Baba Ocağı aracılığı ile Hacı Bektaş Veli dergahı’a bağlıdır. Otman Baba, Bulgaristan’a gidince, Hasan Dede, Balım Sultan döneminde doğrudan Hacı Bektaş Veli Dergahı’ na bağlanmıştır.

Beg Dilli oymaklarının önemli bir kolu, Kanuni Sultan döneminde Kuzey Süriye ve Halep dolaylarına yerleştirildiler.

Hasa Dede, kendine bağlı Türkmenobaları kuyumcu, Köcekli, Gündeşli, Ceritli, Teberli, Gündüzbeyli ve Beg Dilliler’in bir bölümü ile birlikte 1500’lü yılların başında Karaman bölgesinden gelip, bugünkü Kırıkkale iline bağlı “Teke Salan” adlı bölgeye yerleşti. Sekiz nefer dervişi ile viran halde bulunan bu yeri onararak bir zaviye kurdu.

Bu sırada Hacı Bektaş Veli dergahı’nın başında Balım Sultan bulunuyordu. Onunla da ilişki kurdu.

Hasan Dedeliler’in anlatıklarına bakılırsa, Hasan Dede ile beraber gelen dervişlerden Mehmet Dede, Koyun Baba, Kulu Dede’ler bir ocak sahibi olmalarına rağmen, onlarda bugün saygı ile anılıyorlar.

Söylencelere göre Hasan Dede, 1529 yıılında Kanuni’nin Viyana seferine katılmış, dervişleri ile semahlar “dönüp” gülbenkler çekerek askeri çoşturmuş. (Kanuni’nin Kızılbaşları katlettiği bir dönemde Hasan Dede’nin dervişleri ile semah dönüp, gülbenk çekmeleri pek inandırıcı gelmiyor, ancak Kanuni cephededir, savaştadır. Büyük Alevi Türkmen kitlesine ihtiyacı vardır. Bu nedenle göz yummuş olabilir).

Hacı Yılmaz’ın Hacı Bektaş VeliAraştırma Dergisinin 27. sayısında yayınlanan söyleşide: Hasan Dede torunlarından Halım oğlu Ali Bahri Demirhan şöyle diyor: “Hasan Dede Ocağı bir Mürşit ocağıdır. Murdiler, Turabiler, Cebe Aliler, Kalender Veliler bize bağlıdır. Bizim pirimiz Otman Baba’dır. Mürşidümüz’de Balım Sultan’dır.

Hasan Dede’nin soyu 9. imam Taki’den gelir. Hasan Dede, Seyyid Hasan Faki’nin torunudur. Babası Seyyid Yakup’tur. Hasan Dede’nin Halil İbrahim, Şah Mustafa adlarında iki oğlu ve Ümmühan adında bir kızı olmuştur. Bu yeri (Hasandede beldesi) Hasan Dede’ye Kanuni Sultan vermiştir.”

Araştırmacı Haydar Teberoğlu’nun iddiasına göre: Hasan Dede Ocağı, Seyyid Ali Otman Baba Ocağı’na bağlı iken, Otman Baba Rumeli’ne geçince, onları Sucaattin Veli Ocağı’na bağlamış. Oysa Hasan Dede evlatları, Mürşit ocağı olarak Hacı Bektaş Veli’yi bilir.

Hasan Dede’nin bir deyişi şöyledir:
Eşref oğlu, al haberi,
Bahçe biziz, gül bizdedir.
Biz Şah-ı merdan kuluyuz,
Yetmiş iki dil bizdedir.

Erlik midir eri yormak?
Irak yoldan haber sormak.
Cennetteki yedi ırmak,
Çoşkun akan sel bizdedir.

Adem vardır cismi semiz,
Abdets alır, olmaz temiz.
Halka dahl eylemek nemiz?
Bir cümle vebal bizdedir.

Arı vardır uçup gezer,
Teni tenden seçip gezer.
Canan bizden kaçıp gezer,
Arı biziz, bal bizdedir.

Biz Erenler gerçeğiz,
Has bahçenin çiçeğiyiz,
Hacı Bektaş köçeğiyiz,
Edep, Erkan yol bizdedir.

Kuldur Hasan Dede’m kuldur,
Manayı söyliyen dildir.
Elif Kak’a doğru yoldur,
Cim ararsan, dal bizdedir.

Hasan dede’nin soy zinciri tam olarak bilinmiyor. Bilindiği kadarıyla böyledir:
1-Hz.Ali
2-İmam Hüseyin
3-İmam Zeynel Abbidin
4-İmam Muhammed Bakır
5-İmam cafer-i sadık
6-İmam Musa-i Kazım
7-İmam Ali-ül Rıza
8-İmam Muhammed Taki
9-Seyyid Musa Araç
10-Seyyid Muhammed (874 yılında Nişabur Dergahı Piri’dir.)
11-Seyyid Yahya
12-Seyyid Cafer
13-Seyyid Hüseyin
14-Seyyid Ubeydullah
15-Seyyid Muhammed
16-Seyyid İbrahim
17-Seyyid Hasan faki

           ↓    

18-Seyyid Muhammed Sani                        .............?........

                                                                             ↓    

                                                                ..............?.......

                                                                             ↓    

                                                                    Seyyid Yakup

                                                                             ↓    

                                                                      Hasan Dede

           ↓                                                           ↓    

Halil İbrahim                                                   Şah Mustafa
=Seyyid Hakkı=
Kaynak: Veli Saltık-Alevi ocakları