22 Temmuz ve Alevilik -4
22 TEMMUZ VE ALEVİLİK YAZI DİZİSİ - 4
Önyargıları kırmak zor
AKP, seçimlerde Alevilerle olan karşılıklı önyargıları kırmayı ve buzları eritmeyi hedefliyor. Aleviler ise Milli Görüş geleneğinden kalan geleneksel anlayışın sürdüğünü düşünerek, AKP'ye karşı temkinli yaklaşıyor..
"Benim dinim ve mezhebim, Hz. Ali'nin dini ve mezhebidir. Açıkçası hepimiz Aleviyiz." Bu sözler ilk bakışta gayet hoşgörülü bir ifade olarak görülebilir. Üstelik söyleyen kişinin Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener olduğu ve Ehl-i Beyt Vakfı'nın Hatay'da düzenlediği bir konferansta yaptığı konuşmadaki ifadeleri olduğu da eklenirse, diyalog için uzatılan bir el olarak da görülebilir. Üstelik bu açıklamalar istisna da değil. Geçmiş dönemlerde Tayyip Erdoğan, "Hz. Ali'yi sevmek Alevilikse ben de Aleviyim" demişti. Ancak Aleviler, bu sözlerin, kendi inançlarını yok sayan anlayışın bir uzantısı olduğunu düşünüyor. AKP ise bu imajdan kurtulmak için Reha Çamuroğlu ve Haydar Doğan gibi adaylarla buzları kırmaya çalışıyor. İktidar partisi AKP ile Alevilerin arasında diyalog oldukça sınırlı. İki tarafta da geçmişten gelen önyargılar, karşılıklı güvensizlik var. Bunun en önemli göstergelerinden biri de Meclis'te çoğunluk grubunu oluşturan AKP içinde Alevi kökenli bir milletvekilinin olmaması. Bu haliyle Sünni ve muhafazakar bir parti görünümü veren AKP, 2007 seçimleri arifesinde bu imajını değiştirmek istiyor. Bu amaçla ilk kez Alevi adaylara kucak açtı. Partililer, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın Alevi gurbetçilerin dini ihtiyaçlarını karşılamak için ilk kez kendi hükümet dönemlerinde yurtdışına Alevi görevliler gönderdiğinin altını çiziyor. Başbakan Erdoğan'ın da 2 Şubat 2007'de İzmir'de Alevi dedelerle gizlice görüştüğü biliniyor.
ÖNYARGILAR YIKILMADI
Alevi kesimine gelince, birçok Alevi için AKP, Milli Görüş geleneğini temsil ediyor, şeriat düzeninden en çok korkan topluluk olarak, AKP'nin farklı bir parti olduğuna en zor onlar ikna oluyor. Refah-Yol hükümeti döneminde Alevileri "mum söndü" yakıştırmasıyla kızdıran eski Adalet Bakanı Şevket Kazan'ı ya da Karacaahmet Cemevi inşaatını dozerlerle yıktıran dönemin İstanbul Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı unutamıyorlar. AKP hükümeti döneminde Başbakan Erdoğan, cemevlerini bir kültür evi olarak ilan edişi de Alevileri çileden çıkartan örneklerden birkaçı. AKP'nin önde gelen isimlerinden Genel Başkan Yardımcısı Dengir Mir Mehmet Fırat geçmiş dönemde bazı yanlışlar eksiklikler yaptıklarını ama önümüzdeki dönemde parlamentoda Türkiye'nin tüm renklerinin temsil edilmesi için çalıştıklarını ifade ediyor. AKP, bu eksikliği Reha Çamuroğlu ve Haydar Doğan gibi tanınmış Alevilere milletvekili listelerinde yer vererek gidermeye çalışıyor. AKP'nin bu açılımlarını Alevi kesimden samimi bulmayanlar hatta AKP'nin peşinden gidenleri hainlikle suçlayan, cemaat içinden dışlamakla tehdit edenler var.
ANAHTAR, KENTTE
AKP, Alevi örgütleri içinde taraftar bulma konusunda oldukça sorunlu. Partiyi 2002 seçimlerinde destekleyen tek Alevi örgütü, Atatürk'ün anne ve babasının Bektaşi olduğunu iddia eden Fermani Altun'un "Dünya Ehl-i Beyt Vakfı" Geçen seçimde AKP'nin 2.5 milyon oyu kendi vakfının desteğiyle aldığını iddia eden Altun, partiyi tüm toplumu karşısına almak ve vakfına yardım etmemekle suçluyor. "Biz onları destekledik, onlar bizi şimdi görmezden geliyorlar, hayretle izliyoruz."
Kritik soru AKP Alevilerden oy alabilir mi?
Alevi adaylar AK Parti ile Aleviler arasındaki buzların erimesi için yeterli olmayabilir. Alevi toplumunun önde gelen temsilcileri, AK Parti'nin kendilerine yönelik bakış ve anlayışı değişmediği sürece milli görüşten gelen partilere oy vermeyeceklerini söylüyor. Ancak sosyologlar, şehirlerde Sünni seçmenle aynı koşullarda, aynı sorunları yaşayan Alevilerin, siyasi tercihlerini onlardan çok da farklı yapmalarını beklememek gerek.
CHP'nin 100 adayı yetmedi
Dernekler, listesinde 100 Alevi kökenli adaya yer veren CHP'ye tepki gösterdi. Dernek temsilcileri, adayların çoğunun seçilemeyecek sıradan gösterildiğini iddia ediyor. Aleviler bağımsız aday olma yolunda..
22Temmuz'da yapılacak seçimlerde CHP, AKP ve MHP, çok sayıda Alevi kökenli adaya listelerinde yer vermesine rağmen Alevi derneklerini memnun edemediler. CHP listesinde 100'ün üzerinde Alevi kökenli aday yer aldı. Alevi örgütlerinin temsilcileri, sayının yanı sıra listelerdeki sıralamanın da istedikleri gibi olmadığını söylüyor. CHP'den son dakikada aday adaylığını geri çeken Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı Başkanı Ercan Geçmez, "CHP'den destek geri çekilebilir" dedi. "CHP listelerinde Alevi örgütlülüğünden tek bir Alevi yok, var olanlar Baykal'ın Alevileridir" diyen Geçmez, partiyle ilişkilerini yeniden gözden geçirebileceklerini kaydetti.
"ALEVİ KIRIMI"
Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu (AABK) Genel Başkanı Turgut Öker, "Deniz Baykal, 'biz etnik ve dinsel görüntüyü ulusal bir çizgiye kavuşturduk' beyanıyla 'biz bu partide Kürt kimliği ve Alevi kimliğini koruyanları istemiyoruz' mesajını vermek istiyor" dedi. Alevilerin istenmedikleri yerde kalmayacakları belirten Öker, Baykal'ın "Alevi kırımı" yaptığını da savundu.
Yol TV Genel Yayın Yönetmeni ve CHP İstanbul 3. Bölgeden aday adayı olan Necdet Saraç da listeyi "CHP Alevi kimliğini telaffuz edenlere kapılarını kapattı" diyerek yorumladı. Saraç kendisi gibi Alevi örgütlülüğünden gelen "Hıdır Temel, İsmail Ateş, Necati Şahin, Ali Turan İldem gibi isimlere CHP aday listelerinde yer vermedi. CHP içinde yer alan Ali Rıza Gülçiçek, Muharrem Kılıç ve Türkan Miçoğulları gibi Alevilerin sorunlarını gündeme getiren milletvekillerinin de bu seçimde aday listelerinden çıkarıldığını" kaydetti.
Alevi-Bektaşi Federasyonu Genel Başkanı Selahattin Özer listeyi "Beklediğimiz gibi değil" diyerek yorumladı.
Araştırmacı Ali Yıldırım, CHP'nin listeleri için "Bomba gibi düştü, bir güç olarak Alevi örgütleri kaale alınmamış, Alevileri incitmiştir" dedi.
Cemal Şener ise Deniz Baykal'ın Aleviciliği siyasette bir taş gibi kullananlara karşı doğru yaptığını ifade ediyor: "Daha çok Alevinin siyasette temsil edilmesini isteriz. Ama Alevi oldukları için değil, memlekete hizmet edebilecek insanlar oldukları için seçilirlerse."
BAĞIMSIZ ADAY OLACAKLAR
CHP'nin listelerinde Alevi örgüt temsilcilerine yeterince yer vermediğini düşünen bir grup ise bağımsız aday olma kararı aldı.
Ankara 1. Bölge'den aday olan Pir Sultan Abdal Kültür Derneği eski Başkanı Necati Yılmaz, "CHP'ye muhtaç kalmadan kendi adaylarımızı seçtirebileceğimizi göstereceğiz" dedi.
İstanbuldan aday olan Muhterem Aktaş ise "Kendi göbeğimizi kendimiz keseceğiz" ifadesini kullandı.
MHP'de ise Hacı Bektaş-ı Veli Dergahı Genel Başkanı Timur Ulusoy İstanbul'dan, Cem TV ortaklarından Ebuzer Özgür Çakmak İzmir'den, Hasan Süzer'in kızı Cennet Teker ise İstanbul'dan aday gösterildi. AKP ise İstanbul'dan Reha Çamuroğlu'na, Tunceli'den ise eski milli atlet Haydar Doğan ve Kevser Fatime Akyürekli aday oldu.
'İş ve aş getirene oy verecekler
2002 genel seçimlerinde Tunceli'den çıkan iki milletvekilini de CHP'ye kaptıran AKP bu defa işi sıkı tutuyor. AKP neredeyse tamamı Alevi olan Tunceli'den vitrine koyduğu aday Alevi kökenli eski milli atlet, Tunceli Gençlik Spor İl Müdürü Haydar Doğan. Türk atletizminin altın çocuğu Doğan, iktidar partisinden milletvekili adayı olarak kentine daha iyi hizmet götürebileceğini düşünüyor:
"Kamuouyu neden AKP'yi tercih ettiğimi çok iyi biliyor. Bugün Türkiye'deki siyasi partilere bakacak olursak hiç birinin birbirinden farkı yok."
Eski milli atlet, "Evde kaynayan
"Ben dönmedim sol sağa döndü"
AKP'nin en flaş Alevi milletvekili adayı Alevilik üzerine birçok çalışması olan Reha Çamuroğlu. Alevi kökenli Çamuroğlu'nun siyasi hayatı oldukça renkli. 1980 öncesi Marksist solda yer alan Çamuroğlu, darbe sonrası beş ay hapis yattı. 1980'lerin ikinci yarısında radikal muhalif bir çıkış arayan üniversite gençliğini anarşist ideolojiyle tanıştıran efsanevi "Kara" ardından da "Efendisiz" gibi dergilerde yazarlık, yazı işleri müdürlüğü yaptı. Daha sonra legal siyasi partilerde çalışmaya başlayan Çamuroğlu, önce Ali Haydar Veziroğlu'nun kurduğu Barış Partisi'nin Genel Başkan Yardımcısı oldu. Sonra, Hüsamettin Cindoruk'un kurduğu Demokrat Türkiye Partisi'ne geçti. Ardından da DYP Genel Başkan Yardımcılığı görevinde bulundu. Siyaset yelpazesinin en solundan AKP çizgisine gelen Çamuroğlu döneklik suçlamalarını reddediyor. Çamuroğlu, "Ben dönmedim sol sağa döndü" diyerek solcuları ve CHP-DSP sol güç birliğini eleştiriyor:
"İki sol parti birleşiyor, diyor ki rejim tehlike altındadır. Solun görevi rejimi eleştirmektir, korumak kollamak değildir." Bu bağlamda AB ile reformlar çerçevesinde anayasal ve yasal bir çok reforma imza atan AKP'yi Türkiye'yi modernleştiren, değişimin öncüsü bir parti olarak görüyor. Birtakım Alevi dernekleri tarafından siyaseti makam ve mevki için yaptığı iddialarına ise Çamuroğlu'nun yanıtı pragmatik: "Eskiye göre tek farkım artık reel politika yapıyorum. Şurası bir gerçektir ki siyasette makam ve mevkiniz olacak ki bir şey yapabilesiniz."
GİZLİ PROJE
Üç yıldır AKP ile dirsek teması içinde olan Reha Çamuroğlu, Alevilerin sorunlarını çözeceğine inandığı sihirli formülleri, projeleri var. Ancak bunlar ne derseniz, Çamuroğlu bu konuda oldukça ketum. Alevilikte "ehli olmayana bilgiyi verme" inancında olduğu gibi Çamuroğlu da formüllerini bir sır olarak kamuoyundan saklıyor: "Alevilerin sorunlarını çözmek için çantamda projelerim var. Ama projelerimi seçilmeden açıklamam. Bunu baltalamak isteyenler olabilir. Bu partinin değil, şahsi projem. Bunları AK Parti'yle müzakere ettikten sonra açıklayabilirim."
BARIŞ ERDOĞAN 6 Haziran 2007, Çarşamba