Alevi Inancında Mürşidlik makamı
Alevi Inancında Mürşidlik makamı
Imam Cafer-i Sadık: “Evlad-ı Resulden gayrisine pirlik etmek ve talip olmak caiz değildir. Yediği, içtiği haramdır. Murtadı tarikat, murtadı hakikattır. Ve hem irşadı ve biatı ve tövbesi makbul değildir. Çünkü evlad-ı Resulden biat yoktur. Semayesiz kalmıştır.
Mürşid; (Arapcada) Irşad eden, doğru yol gösterendir. Alevi tasavvufunda manevi hizmet rehbersiz yapılmaz. Çünkü tasavvuf hem nefsi hem de ruh terbiyesidir. Yol taliplerinin eğitilmeye muhtaç olan kişinin ilk işi, kendine yol gösterecek bir mürşid bulması gerekir.
Alevilikte en üst dini makam Mürşidlik makamıdır, bir sonrası Pirlik makamıdır, bir sonrası Rehberlik makamıdır ve nir sonrası Taliplik (yol evladı) makamıdır.. Alevi toplumu içinde, Mürşid, Pir ve Rehber tümüne “dede” derler, dede olarak hitap ederler.. ama görgüye gelince bu üç kurum mevcuttur.. “Dede” lakabı Osmanlı hükümdarlığı döneminden bu yana vardır.. Osmanlı dönemine kadar daha lerilere kadar Seyyid olarak bilinirlerdi.. Seyyidlere çıkarılan ölüm fetvaları sonuçu seyyidler bu isme yakın “Dede” ve “Mir”(bu sözcüklerin manası; yaşlı, olgun, erdemli, sözü para eden, saygılı kişi) sözcüklerini kullanmışlardır.
Mürşid toplumun her türlü halinden genel sorumlu kişidir.. Her soruna çözüm bulan ve çözendir. Dedelerin soyunun Hz.Ali’den ve dolayısıyla Hz.Muhammed’de dayanmaktadır. Bu sebeple dedeler seyyiddirler. Seyyid olarak adlandırılırlar.
Her talibin bir rehberi-piri ve mürşid’i vardır. Talibin bağlı olduğu ocağin dedesinin piri, talip açısından mürşiddir. Dedenin pirinin piri ise mürşiddir. Mürşidin görevi; talibi irşat etmek, aydınlatmak ve bilgilendirmek...
Imam Cafer-i Sadık buyruğuna göre: Bir dedenin talibini irşad edebilmesi için, dede çeşitli yetişme ve eğitim aşamalarından geçerek bilgi ve görgülerini artırarak mürşidlik makam postuna otura bilir ve cem cemaat yaparak talipleri irşad etme hakkına sahip olmuş olur.
Alevi inancı taliplik üzerine kurulu olup el ele el Hakk’a ilkesi vardır.. Buda şu demektir; her dedenin bir piri ve mürşidi vardır.. Her dedenin görüle bileceği başka bir dede ocağı vardır. Bu sebeple dedeler de bir başka dede önünde hesap verir ve yarğilanır yani görgüden geçmiş olur. Bu sebeple Alevi toplumu birbirinden haberdar olur ve genellikle Aleviler birbirini tanırlar.. Böylelikle suç işleme, toplum aşayışına ter hareketlerde bulunmak yok denilecek derecede azdır.
Alevilikte mürşidlik kurumu, fertleri yarğilayan bir cemaat mahkemesi olduğu gibi aynı zamanda Alevi toplumunun insanlarını bireysellikten kurtararak kuvvetli bir dayanışma meydana getiren manevi bir otoritedir. Bundan başka mürşidler, özellikle cem törenleri ile taliplere cemaat kültürünü, muhabbetini öğreterek, benimseterek, kültürleme ve eğitim fonksiyonlarını da yerine getirmektedirler.
Alevi inancında ikrar(biad) bir mürşide/pire bağlanmak anlamına gelir. Mürşide/pire ikrar veren; Hz.Muhammed’de ve dolayısıyla Allah’a ikrar(biad) etmiş sayılır. Talip böylece Hakk’a giden doğru yola ulaşacakdır.
Imam Cafr-i Sadık: “Bir Pir, talibi irşad(doğru yolu gösterme, uyarma) eylemese ve talip de irşad olmazsa ol nasıl pir olur. Ve ol nasıl talip olur.”uyarısında bulunur.
=Seyyid Hakkı=